Okładka - Strona tytułowa. - Kolofon. - Spis treści. - Przedmowa.
Rozdział I.A - Rozdział I.B - Rozdział I.C - Rozdział II. - Rozdział III - Spis ilustracji
poprzednia strona - następna strona

III. Kilka przepisów kulinarnych.


10 g = 1 dkg
1 dl = 0,1 litra
(2,5 dl = 1 szklanka)

Frikadele (Frikadeller)

Na 4 osoby:
400 g mielonego chudego mięsa wieprzowego (lub 200 g wieprzowiny i 200 g mielonej cielęciny lub wołowiny)
1 łyżeczka soli, pół łyżeczki pieprzu
1 cebula
1 - 1 1/2 dl mąki ( lub 1/2 dl mąki, 1/4 dl mąki ziemniaczanej, 1/2 dl tartej bułki)
ok. 1 dl bulionu lub wody
2 - 3 dl mleka
1 - 2 jajka, lub 2 białka
ok. 50 g tłuszczu do smażenia

Cebulę zetrzeć na tarce. Można ją też drobno pokroić i podsmażyć.
Połączyć wszystkie składniki, wymieszać dokładnie mięso z resztą składników.
Kotleciki będą smaczniejsze jeśli farsz wyrobi się 1 - 1 1/2 godz. przed smażeniem.
Frikadelę formuje się, nabierając na czubek łyżki umoczonej w gorącym tłuszczu z patelni taką ilość farszu, odpowiadającą wielkości orzecha włoskiego. Należy smażyć te małe kotleciki na nie za gorącym ogniu przez ok. 4 - 5 min. z każdej strony.
Cebulę można zastąpić dodając 2 -3 łyżki drobno pociętego szczypiorku, 1 - 2 łyżek pociętego kopru, odrobiny bazylii i tymianku.
Zmniejszając ilość cebuli do 1 łyżeczki i zastępując bulion i mleko jogurtem ( 1 1/2 dl), można zmieszać z farszem 200 g drobno posiekanych pieczarek. Nie należy wtedy dodawać jajek.
Jest bardzo wiele odmian duńskiej frikadeli, ale najpopularniesza jest ta najprostsza.
Jest to bardzo lubiane i popularne danie w Danii. Frikadelle podawane są jako danie obiadowe lub kolacyjne oraz jako danie podobiadkowe.
Na codzień jest frikadela częstym składnikiem dania głównego duńskiej kolacji. Gotowane ziemniaki i warzywa są uzupełnieniem tego dania.
Na podobiadek mogą być ciepłe frikadele podawane z zimną sałatką ziemniaczaną i sałatą zieloną urozmaiconą świeżym ogórkiem, pomidorem, zielonym groszkiem, ziarnami kukurydzy.
Frikadele na większe przyjęcie smaży się kilka dni wcześniej i przechowuje w zamrażarce.


Sałatka ziemniaczana

Na 4 osoby:
3/4 kg małych, niemącznych ziemniaków w łupinach.

Ziemniaki ugotować w łupinach. Obrać ziemniaki z łupin. Ochłodzić i pokroić w plasterki.
Pokrojone ziemniaki polać jednym z następujących sosów i delikatnie wymieszać.

Propozycja 1:
Majonez sałatkowy lub zwykły majonez rozcięczony śmietanką lub bitą śmietaną doprawiony do smaku startą cebulą, solą, pieprzem, musztardą i sokiem z cytryny .

Propozycja 2:
Jogurt (1/4 l) doprawić do smaku startą cebulą, curry, solą i pieprzem.
Polać sosem ziemniaki i odstawić na 1/2 godz. aż nabiorą smaku. Następnie ubity krem z 1 dl śmietanki delikatnie zmieszać z ziemniakami. Ozdobić zielonym szczypiorkiem, rzeżuchą, koprem i np. pokrojonym w łódki pomidorem lub oliwkami.

Propozycja 3:
Marynata z ok. 1 dl rosołu lub wody, 3 łyżki oleju, 3 łyżki soku z cytryny, pokrojona drobno cebula, pokrojona nać pietruszki, sól, pieprz, cukier. Przyozdobić pomidorem pokrojonym w łódki.

Propozycja 4:
2 dl kwaśnej śmietany doprawić do smaku startym chrzanem. Można dodać pokrojone drobno rzodkiewki, świeży pokrojony ogórek. Przyozdobić pociętym w łódki jajkiem na twardo, posypać świeżym pociętym koprem lub rzeżuchą.

Propozycja 5:
2 łyżki majonezu połączyć z 2 łyżkami jogurtu. Doprawić do smaku przecierem pomidorowym. Przyozdobić cienko pokrojonymi paskami zielonej papryki.
Zimna sałatka ziemniaczana podawana jest najczęściej do ciepłych frikadeli. Stawiając obok salaterkę lub miskę z kolorową surową sałatą składającą się z pokrojonej pekińskiej kapusty, pokrojonych w kostki świeżych ogórków, pokrojonych w łódki pomidorów, zielonego grochu (rozmrożonego), kukurydzy (rozmrożonej lub z puszki) można być pewnym, że wszyscy goście będą zadowoleni z poczęstunku.
Takiej mieszanej sałaty nie przyprawia się w salaterce żadnym sosem lecz stawia się sosy w oddzielnych naczyniach, żeby goście sami doprawili sobie sałatę. Sposób ten ma też swoją praktyczną stronę, bo pozostałą po gościach sałatę można przetrzymać do następnego dnia w lodówce. Sosy o wielu smakach (dressing) można kupić w sklepach. Do takiego sosu można dodać kwaśnej śmietany, łagodząc jego smak.
Sałatę ziemniaczaną i sałatę z surowych warzyw spotka się latem, gdy Duńczycy pieką różne kiełbaski, kotlety i ryby na rożnie w swoich ogródkach przydomowych.


Ziemniaki pieczone

Na 4 osoby:
6 - 8 dużych, tej samej wielkości ziemniaków.

Ziemniaki powinny być jednakowej wielkości, żeby czas pieczenia był jednakowy.
Należy wybrać ziemniaki z gatunku mącznych i o ładnej gładkiej powierzchni.
Nie obierać ziemniaków lecz oczyścić je dokładnie pod wodą, najlepiej szczotką. Wytrzeć ziemniaki do sucha. Ułożyć ziemniaki na brytfannie lub w żaroodpornym półmisku.
Należy je piec w piekarniku przy temperaturze 200 stopni przez 50 - 60 min.
Jeśli skórka ma być podpieczona, należy ziemniaki posmarować olejem (przed wstawieniem do piekarnika). Ziemniaki można piec równocześnie z pieczenią, kładąc je na ruszcie lub (obrane) na półmisku z pieczenią.
Przed wyjęciem z piekarnika sprawdzić (np. metalową cienką spinką do mięsa), czy są dokładnie upieczone. Wystarczy spawdzić tylko jeden ziemniak.
Upieczony ziemniak naciąć na środku na krzyż, ścisnąć go lekko po bokach, żeby środek zrobił się miałki, a w miejscu nacięcia zrobiło się wgłębienie.
Do pieczonych ziemniaków oprócz soli można w wgłębienie włożyć łyżeczkę masła.
Można przyprawić masło roztartym ząbkiem czosnku, mieloną papryką lub drobno posiekaną natką pietruszki. Jeśli piecze się ziemniaki przepołowione, można je posypać solą i dowolną sproszkowaną przyprawą ziołową (oregano, tymianek, majeranek, koper) i piec ok. 35 - 45 min.
Ziemniaki podaje się do mięs bez sosów, np do befsztyków smażonych, niepanierowanych kotletów.
Sałata z mieszanych surowych warzyw doskonale smakuje do pieczonego mięsa i pieczonych ziemniaków.
Dla łatwiejszego konsumowania pieczonego ziemniaka można podać łyżeczki od herbaty. Jednak smak i wartość odżywcza zawarta w opieczonej skórce sprawia, że wiele osób będzie jadło ziemniaka nożem i widelcem razem ze skórką.


Ziemniaki karmelowe ( brunede kartofler)

4 porcje:
1/2 - 3/4 kg małych, wielkości małego orzecha włoskiego twardych ziemniaków, 30 g margaryny lub masła, 3 - 4 łyżki cukru
Czas smażenia ok. 20 min.

Ziemniaki ugotować w łupinach, obrać ze skórki, przepłukać zimną wodą, odstawić na bok do odsączenia wody. Ziemniaki można przygotować dzień wcześniej.
Cukier stopić na patelni na dość gorącym ogniu, nie mieszając.
Kiedy cukier zrobi się jasnobrązowy i zacznie się pienić dodać tłuszcz.
Gdy tłuszcz z cukrem zacznie się pienić, dodać ziemniaki.
Ziemniaki mieszać ostrożnie, żeby dobrze się zagrzały i nabrały ładnego brązowego koloru ze wszystkich stron. Ziemniaczki należy podawać bezpośrednio z patelni, mają one wtedy ładny połysk i przyjemnie pachną. Nie można ich przygotować wcześniej, bo powtórne podgrzanie spowoduje, że staną się matowe i stracą smak.
Brązowo-złote karmelowe ziemniaczki podaje się jako warzywo do pieczonych mięs, na równi z takimi gotowanymi warzywami, jak marchew, pory, zielony groszek, kalafior, brokuły.
Obok karmelowych ziemniaków będą podane do mięsa białe ziemniaki z wody.
Przygotowanie takich ziemniaków zabiera stosunkowo dużo czasu. Ta specjalność duńskiej kuchni należy do dań uroczystych, np. do potraw wigilijnych Bożego Narodzenia.


Okładka - Strona tytułowa. - Kolofon. - Spis treści. - Przedmowa.
Rozdział I.A - Rozdział I.B - Rozdział I.C - Rozdział II. - Rozdział III - Spis ilustracji

poprzednia strona - następna strona