spangshus online Turysta w Danii Regiony i miasta Jutlandia Południowa

Tønder
Dania.Tønder. Widok z wiezy.
Tønder. Widok z dawnej wieży ciśnień w stronę centrum miasta.

Odległości w km: Møgeltønder 5 zach., Højer 10 zach., Bredebro 13 pn.-zach, Skærbæk 26 pn.-zach., Ribe 47 pn.-zach., Løgumkloster 18 pn.-wsch., Toftlund 32 pn.-wsch., Gram 43 pn.-wsch., Vojens 52 pn.-wsch., Haderslev 59 pn.-wsch., Aabenraa 41 pn.-wsch., Tinglev 27 wsch., Padborg 45 płd.wsch.
Rømø (wyspa) 42 km pn.-zach.
Sæd (granica niemiecka) 5 płd, Süderlügum (Niemcy) 8 płd..
Liczba ludności: ok. 8 000 (rok 2007).

Położenie i historia:

Tønder leży w Południowej Jutlandii. Miasto położone jest tylko 1 - 5 m nad poziomem morza. Na zachód, południe i częściowo na wschód od miasta rozciąga się obszar ziem tzw. madów morskich. Od strony zachodniej wybrzeże morskie jest chronione przez system tam. Mady morskie (marsze) są zagospodarowane jako pola uprawne i łąki. W okolicy Tønder znajduje się największy obszar madów morskich w Danii.
Samo miasto nie jest zbudowane na madach morskich lecz na stałym gruncie, pochodzącym z czasów przedostatniego lodowca.
Pierwszą historyczną informacją o Tønder jest zapis z 1130 roku arabskiego geografa al-Idrisi, który opisuje miejsce Tundira, jako "miejsce do zakotwiczania statków chronione z każdej strony od wiatrów i otoczone budynkami". Prawdopodobnie wtedy powstało miasto, które było portem dla starszego od niego miasta Møgeltønder. Z morskiej tradycji miasta pozostał tylko herb miasta, który przedstawia statek o trzech żaglach na zielonych falach i na tle niebieskiego nieba.
W latach 1553 - 55 zbudowano system tam morskich od miasta Højer w kierunku południowym, czym odcięto bezpośrednie dojście do morza dla Tønder. Dostęp do morza był jednak możliwy po rzece Vidå i dalej śluzą do morza.
Rozwojowi miasta sprzyjał handel końmi i bydłem z najbliższej okolicy oraz handel drogą morską z Holandią. Przy okazji kontaktów z Holandią została przywieziona do Tønder znajomość wyrabiania koronek klockowych. Zapisy z 1767 roku w księgach miasta podają, że dochody miasta ze sprzedaży koronek były większe niż z handlu końmi i bydłem. "Koronki z Tønder" jest pojęciem, które nie tylko jest wizytówką miasta ale również było i jest wizytówką Danii.
Miasto Tønder otrzymało prawa miejskie w roku 1243. W latach 1200-nych została zbudowana twierdza Tønderhus. Ponieważ była ona kością niezgody między lokalną szlachtą a królem, została zburzona w roku 1750.
W latach 1864 - 1920 , gdy miasto należało do Niemiec, odbywały się tutaj duże jarmarki, co wpłynęło korzystnie na rozwój miasta.
W roku 1920, w wyniku przegranej przez Niemcy I Wojny Światowej i starań duńskich patriotów, miasto Tønder wróciło do Królestwa Danii, mimo że w mieście przeważała ludność niemiecka.
Tønder znane jest w Danii i poza jej granicami, jako miasto popularnego festiwalu nowoczesnej muzyki ludowej, jazzu, bluesa i country, Tønder Festival.

Atrakcje:

Dania.Toender.Toenderhus.
Tønder. Tønderhus.

Tønderhus
Z zamku obronnego zbudowanego w latach 1200-nych, a zburzonego w roku 1750, zachowała sią tylko ściana z bramą wjazdową oraz pod bramą piwnice (lochy zamkowe), w których było więzienie.
W roku 1923 wykorzystując resztki zamku, zbudowane zostało muzeum regionalne, Tønder Museum. Zbiory muzealne prezentują wyroby srebrnej zastawy stołowej pochodządze z okresu 1750 - 1825, kiedy to wyroby złotników z Tønder cieszyły się dużym powodzeniem.
Dużo miejsca zajmują zbiory drogocennych koronek z zachodniej części Szlezwiku.
W muzeum znajdują się również stare meble i kafelki ścienne pochodzące z Holandii.

Sønderjyllands Kunstmuseum,Muzeum Sztuki Jutlandii Południowej
Muzeum zawiera ekpozycje stałe i zmienne nowoczesnej sztuki Europy Północnej. Można tam trafić na wystawy artystów z Islandii, Grenlandii, Wysp Owczych i oczywiście artystów duńskich, szwedzkich, norweskich i fińskich.

Vandtårnet - Wegnerudstillingen , Wieża Ciśnień i Wystawa Wegnera
W dawnej wieży ciśnień utworzona została wystawa mebli, krzeseł i foteli, duńskiego architekta Hansa J. Wegnera. Jego nazwisko kojarzy się z duńską szkołą projektowania użytkowego.
Z wieży rozciąga się widok na miasto i okolicę.

Rynek , Torvet
Przy rynku znajduje się wiele zabytkowych domów. W Tønder stare domy zwracają uwagę swoimi bogatymi drzwiami z ozdobnymi portalami oraz oknami wbudowanymi w wykusze budynków. Wykusze w ścianach szczytowych gęsto ustawionych przy sobie budynków pozwalały na umieszczenie w nich okien, które dawały więcej światła w pomieszczeniach. Najstarszy dom, Klosterbagerens Hus (Dom Kucharza Klasztornego), pochodzi z ok. 1517 roku. Dom o nazwie Humlekærren pochodzi z XVIII wieku i dawniej był gospodą.

Store Apotek, na ulicy Østergade 1
Budynek z ok. 1670 roku, w którym mieściła się apteka i winiarnia. Drzwi do budynku zdobi piękny barokowy portal z piaskowca. W oficynie urządzone jest muzeum aptekarstwa z największą w Danii kolekcją naczyń aptecznych.

Soli Deo Gloria , na ulicy Østergade 56
Dworek kupiecki z 1729 roku z wykuszami.

Drøhses Hus, na ulicy Storegade
W pięknym, mieszczańskim domu z 1672 roku mieści się oddział muzeum regionalnego Tønder Museum. W muzeum prezentowane są m.in. wystawy koronek i wszystkiego, co jest z tymi koronkami związane. Latem często koronkarki pokazują, jak wykonuje się koronki ręcznie .

Ulice Vestergade i Uldgade
Znajdują się tutaj zabytkowe domy z pięknymi portalami drzwiowymi i wykuszami. Szczególnie urocza jest ulica Uldgade z nawierzchnią z kostki brukowej i domami z wykuszami w ścianach szczytowych.

Tønder Kristkirke
Kościół Chrystusa zbudowany w 1592 roku na miejscu wcześniejszego kościoła . Budowla jest trzynawowa. Wieża kościelna jest pozostałością ze starego kościoła.

Liebestempel,
drewniany pawilon muzyczny z ok. 1800 roku, zbudowany przez kupca i burmistrza miasta, Carstena Richtsena. Pawilon wykorzystywany jest przynajmniej raz w roku w czasie popularnego festiwalu muzycznego w sierpniu w Tønder.

Grænsemuseet, na ulicy Sønderløgum Landevej
Muzeum Graniczne, w dawnym budynku przejścia granicznego znajduje się wystawa związana z kontrolą graniczną.

Zeppelin- og Garnisonsmuseet, na ulicy Gasværkvej
Na północ od miasta w czasie I-szej Wojny Światowej Niemcy zbudowali bazę dla statków powietrzynych tzw. zeppelinów. Stamtąd Niemcy atakowali Londyn. Baza została zbombardowana przez Anglików w lipcu 1918 roku.
W muzeum znajduje się duża liczba fotografii, sprzętu i części pochodzących z zeppelinów, jak oryginalne śmigła z zeppelinów, umundurowanie personelu i broń.

Okolica:

Na zachód od Tønder rozciąga się obszar marszowy (nazwa pochodzi od gleb naniesionych przez morze tzw. marszów, lub madów morskich). Już od czasów średniowiecza ludzie budowali tamy, żeby uchronić się od wdzierającej się wody w czasie sztormów.
Taki system tam można zobaczyć na zachód od Højer. Woda, która spływa z rzeki Vidå jest odprowadzana do morza przez śluzę w czasie odpływu morza.
Na najnowszych odzyskanych z morza terenach rośnie trawa. Tereny wykorzystywane są do hodowli bydła i owiec. Równocześnie jest to teren, który szczególnie upodobały sobie różnego rodzaju ptaki. Szczególnie ten obszar upodobały sobie szpaki, których miliony przylatują tutaj wiosną i jesienią, żeby pożywić się robakami i larwami, których olbrzymia liczba znajduje się w mokrych madach.
Czarna chmura szpaków wznoszących się nad polami jest ciekawym zjawiskiem nie tylko dla miłośników ptaków. Zjawisko to okoliczni mieszkańcy nazwali "czarnym słońcem" / "sort sol".

Vidåslusen, śluza na rzece Vidå , 13 km na zachód
Przy najnowszej śluzie, otwartej w 1980 roku, można zobaczyć, jak budowane są tamy poprzeczne (ostrogi regulacyjne), wchodzące w morze. Przy śluzie znajduje się centrum przyrodnicze obrazujące życie zwierząt i roślin na marszowych terenach oraz w morzu szelfowym.

Møgeltønder , 5 km na zachód
mała miejscowość, której atrakcją są zabudowania dworskie z zamkiem Schackenborg, którego historia sięga średniowiecza. Gospodarzem zamku i dużego gospodarstwa rolnego jest duński książe Joachim, brat Frederika, następcy tronu.

Dania.Møgeltønder.
Møgeltønder. Ulica Zamkowa

Slotsgade /ulica Zamkowa , ulica została założona ok. roku 1680 przez ówczesnego właściciela na Schackenborgu dla ludzi pracujących w zamku: dla zarządców, księży i dla rzemieślników. Najstarsze domy pochodzą z lat 1730 i 1740. Domy są parterowe ze strychem, zbudowane z ciemnej cegły, ustawione frontem do drogi, wszystkie kryte strzechą, Droga wiodąca do zamku zachowała swoją brukową nawierzchnię.
Schackenborg Slotkro, karczma zamkowa, która formalnie jest własnością księcia , pochodzi z 1687 roku.
Møgeltønder Kirke, kościół z bardzo bogatym wystrojem, który zawdzięcza się długoletnim właścicielom majątku, rodzinie Schack, której 11 pokoleń tutaj gospodarowało.
Sønderby, na południe od kościoła zachowały się zagrody chłopskie, najstarsze z lat 1700-nych.

Dania.Højer.
Højer. Dom z XVIII wieku.

Højer - 10 km na zachód
małe miasto, którego początki datują się już w średniowieczu. Znaczenie miasta wzrosło od czasu, gdy miastu Tønder został zamknięty tamami dostęp do morza w latach 1500-nych. W Højer rozwinął się wtedy handel zamorski.
Dzisiaj w mieście rozwinięte jest drobne rzemiosło i latem odwiedza go trochę turystów .
Na turystach wrażenie robią duże ceglane domy mieszczańskie. Domy te pochodzą z lat 1700-nych i początków lat 1800-nych. Dachy domów kryte są strzechą. Do roku 2007 ratusz w Højer mieścił się w budynku krytym strzechą. Był to jedyny ratusz w Danii o dachu z trzciny.

Dania.Højer.
Højer. Młyn muzeum.

Højer Mølle , młyn w Højer
W holenderskim wiatraku z 1857 roku znajduje się muzeum młynarstwa i regionu.
Højer Kirke, kościół


Dania.Toender.Amt
Tønder. Dawny urząd wojewódzki i siedziba wojewody.

Zakwaterowanie:

Deres reklame
(Wasza reklama)

Inne strony o miejscowości:

Tønder. Turisme.

Mapa Tønder wg Google Maps

Powrót do "Jutlandia Południowa"
Twardowska & Spangshus