- spangshus online - . - Turysta w Danii - . - Info o społeczeństwie - . Kultura duńska

Biblioteki duńskie

Wszystkie biblioteki w Danii działają na podstawie "Ustawy o działalności bibliotek w Danii".
Ustawa określa cel (pierwszy artykuł ustawy) działalności bibliotek, których zadaniem jest "ułatwiać rozwój oświaty, kształcenia i działalności kulturalnej duńskich obywateli." Cel ten ma być osiągnięty "jakością, wszechstronnością i aktualnością materiałów, wybranych przez biblioteki."

W Danii znajdują się następujące typy bibliotek: biblioteki publiczne (gminne), w tym: biblioteki centralne (wojewódzkie); - biblioteki fachowe i naukowe (państwowe lub inne); - ogólnokrajowy magazyn biblioteczny oraz ogólnokrajowa biblioteka dla imigrantów. Szkoły korzystają z systemu bibliotek szkolnych.
System międzybibliotecznego wypożyczania książek daje możliwość każdemu obywatelowi do wypożyczania książek we wszystkich bibliotekach publicznych Danii. System ten zapewnia czytelnikom dostarczanie materiałów z obcych bibliotek (również zza granicy) poprzez bibliotekę, gdzie zamówienie zostało przyjęte.
Podstawowe świadczenia są bezpłatne.
Biblioteki publiczne są gminne. Wydatki na prowadzenie bibliotek są pokrywane z podatków gminnych. Kwoty budżetowe są kwotami netto bez vatu.

Według najnowszej ustawy o działalności bibliotecznej :
Wprowadzony został obowiązek przelewu wydatków między gminami za wypożyczanie materiałów bibliotecznych obywatelom obcych gmin.
Pewne świadczenia poza podstawowymi mogą być odpłatne.
Wszyscy obywatele mają dostęp do krajowego systemu elektronicznego (via Internet) zawierającego bazy danych z informacją o wszystkich materiałach, które znajdują się w bibliotekach duńskich (każdego typu). Czytelnik może złożyć zamówienie w tym systemie, a odebrać materiały w dowolnej bibliotece w Danii.
Zamówienia elektroniczne (e-mailowe) od czytelnikow na materiały z tej bazy są odpłatne, natomiast zamówienia oddane bezpośrednio w bibliotece są bezpłatne.

Bibliobusy (biblioteki na kółkach) obsługują czytelników na wsi.
Bibliobus zatrzymuje się w oznaczonych dniach i godzinach w wyznaczonych miejscach z reguły na 1 godz.
Współpraca biblioteczna z gminami sąsiednimi polega na np. obsłudze mniejszej gminy przez bibliobus większej gminy, na oddelegowaniu fachowego personelu (bibliotekarzy) do okresowej pracy w mniejszej bibliotece.
Współpraca biblioteczna między gminami jest odpłatna.

Biblioteka jest punktem informacyjnym miasta, obsługującym całe lokalne społeczeństwo. Tutaj przekazywane są informacje gminne i rządowe społeczeństwu.


Przykład: Biblioteka w Holstebro

Kilka konkretnych danych na przykładzie biblioteki w mieście i gminie Holstebro:
Budynek został oddany do użytku w 1981 roku. Inauguracja w tymże roku. Powierzchnia: 6450 metrów kw.
Współpraca z sąsiednią gminą Ulfborg-Vemb rozpoczęła się w 1972 roku, a dzisiaj biblioteka w Ulfborg jest filią biblioteki w Holstebro.

Ilość materiałów w bibliotece głównej (księgozbiór): 350.000 jednostek.
Kwota budżetowa na rok 1999: 18 milionów koron netto.
Ilość pracowników w bibliotece: Stanowiska przeliczone na ilość stanowisk na cały etat: 24,0 bibliotekarzy, 28,2 innych pracowników (przede wszystkim personel biurowy); w sumie 73 osoby fizyczne.

Wydziały w bibliotece głównej:
Wydział dla dorosłych.
Wydział dla dzieci.
Bibliobus.
Odprawa wypożyczanych materiałów.
Wydział techniczny (w.katalogów).
Administracja.

Komputery w bibliotece:
Proces komputeryzowania trwa już od 10-ciu lat i aktualnie prawie wszystkie procesy pracy są skomputeryzowane. Baza danych biblioteki nazywa sie HOLBAS. Baza Ringbas jest bazą danych regionalnych bibliotek w Województwie Ringkøbing.
Internet:
Klienci biblioteki mogą bezpłatnie korzystać z Internetu mając dostęp do HOLBASu, do katalogów innych bibliotek, dostęp do stron informacyjnych z całego świata.
Wysyłanie listów emailowych możliwe jest tylko przez własne i wirtualne konta emailowe.
Klienci biblioteki mają również dostęp z prywatnego komputera do bazy bibliotecznej i mogą z domu szukać w bazie, zamówić materiał i przedłuzyć pożyczone książki.
Internet jest codziennym narzędziem i źródłem informacji przy obsłudze klientów poprzez korzystanie z baz danych, w tym baz bibliotecznych, wyszukiwanie artykułów z czasopism i gazet, szukanie większych opisów na różne tematy a także pomocą w znalezieniu krótkich danych typu: dane personalne, numery telefonow, adresy. Duża ilość pytań dotyczy informacji o przedsiębiorstwach oraz o lokalnych zrzeszeniach.

Klientami Holstebro Bibliotek są: młodzież i dorośli, uczniowie szkół, (poza podstawowymi i licealnymi szkołami istnieje dużo szkół zawodowych w Holstebro), studenci, ludzie pracujący, przedsiębiorstwa, emeryci, hobbyści, ludzie z każdego rodzaju zainteresowaniami.
Prawie 60 % mieszkanców gminy korzysta z biblioteki publicznej.

Bibliotekarze zajmują się m.in. obsługą klientów/czytelników, wybieraniem i kupowaniem nowych książek i innych materiałów, utrzymaniem księgozbioru, kasowaniem już nie potrzebnych lub przestarzałych książek, organizowaniem imprez kulturalnych w bibliotece.

Wydział Odprawy wypożyczanych materiałów zajmuje się następującymi sprawami:
Prowadzi rejestr czytelnikow.
Dzisiaj rejestruje się czytelników w elektronicznym rejestrze biblioteki wykorzystując numer osobisty Centralnego Rejestru Ewidencji Ludności. Nie potrzebna jest w tym systemie oddzielna legitymacja czytelnika, można swój "pesel" wtestować do komputera (samoobsługa) albo posłużyć się elektroniczną kartą ubezpieczenia chorobowego (obsługa przez personel).
Na każdej jednostce bibliotecznej przyklejony jest numer i kod komputerowy z bazy bibliograficznej biblioteki. Poza tym jest również przyklejony kod zabezpieczenia od kradzieży.
W tym wydziale wynajmuje się bezpłatnie większe lokale biblioteki do zebrań dla lokalnych klubów i zrzeszeń, oraz małe pokoje dla jednej do trzech osób, gdzie można studiować na osobności, pisać na maszynie, lub na komputerze.
Wynajmuje się też tutaj (ale odplatnie) dużą salę biblioteki.
Tutaj za książki zwrócone po terminie płaci czytelnik karę. Za zaginione książki płaci się odszkodowanie.
W tym wydziale rocznie rejestruje się 950.000 wypożyczonych jednostek.

Wydział dla dorosłych:
Wydział obsługuje klientów w zakresie literatury fachowej i beletrystyki, serwisuje dostawy artykułów, zabezpiecza klientów w książki mówione (nie tylko dla niewidomych) oraz książki z dużym pismem. Wydział obejmuje również dział muzyczny, gdzie można wypożyczyć kompaktdyski (CD), taśmy, płyty, nuty.
Gazety i czasopisma można czytać w czytelni czasopism.
Niektóre podręczniki można wypożyczyć na CD-romie. Kursy języków obcych i języka duńskiego można wypożyczyć na taśmach.
Wydział posiada bogaty zbiór książek dla imigrantów.
Personel wydziału pomaga klientom używać Internet na komputerach ustawionych w wydziale, zarówno w znalezieniu informacji jak w sprawach technicznej obsługi komputera.
Wydział prowadzi serwis biblioteczny dla starszych i niepełnosprawnych, nie mogących samodzielnie przyjść do biblioteki.
Te wszystkie funkcje spełnia Punkt Obslugi Bibliotekarskiej, złożony z bibliotekarzy.

Magazyny:
Magazyny zawierają zbiory: starych książek, literatury lokalnej, beletrystyki w językach obcych.

Wydział dla dzieci zajmuje się :
upowszechnianiem książki wśród dzieci w wieku przedszkolnym oraz upowszechnianiem książki dla dzieci i młodzieży. Wydział organizuje zajęcia oraz imprezy dla dzieci.
Wydział dysponuje dużym pomieszczeniem do zabaw.
Klientami wydziału są: dzieci, młodzież, rodzice, nauczyciele, pedagodzy, instytucje dziecięce.

Bibliobus:
Bibliobus obsługuje czytelników w wsiach gminy. Bibliobus zatrzymuje się w oznaczonych dniach i godzinach w wyznaczonych miejscach z reguły na 1 godz.

W budynku biblioteki znajduje się tzw. korytarz biurowy, gdzie mieszczą się:
1. Wydział techniczny, który zajmuje się zakupem materiałów, utrzymaniem i aktualizowaniem bazy danych, utrzymaniem księgozbioru, kasowaniem materiałów.
2. Pokój przeglądu i wybierania (przez bibliotekarzy) nowych książek.
3. Administracja i gabinet kierownika biblioteki.
4. Pokoje zebrań dla pracowników biblioteki.
5. Pokoje biurowe bibliotekarzy i kierowników wydziałów.

Duża sala biblioteki, tzw. "Sala biblioteczna", służy do obrad a także odbywają się tu różne imprezy, zebrania, prelekcje, przedstawienia teatralne, filmowe. W sali mieści się 165 osób, w tym 45 na balkonie.


Tekst opracowany przez CNS w roku 2000.